RYBNIK KABARETEM STOI…
Początki kabaretu w Rybniku sięgają lat sześćdziesiątych – Wojciech Bronowski, Czesław Gawlik i ich trupa pod nazwą OSESEK zapoczątkowała sukcesy rybnickiego środowiska kabaretowego w Polsce. Wiele przedstawień autorskich jak i napisanych specjalnie dla rybnickiego kabaretu, cieszyło się sporym powodzeniem. W późniejszych latach w szkołach tworzono wiele kabaretów, często naśladujących gwiazdy polskiego kabaretu – POTEM, KOŃ POLSKI, TEY, KABARET STARSZYCH PANÓW i inne, jednak pozostały one tylko w pamięci uczniów i nauczycieli.
Przełomem w życiu kabaretowym w Rybniku było pojawienie się na scenie kabaretu YNDYWYDUALNEGO, którego założycielem i jedynym aktorem był Aleksander Chwastek. Wyjazd na Przegląd Kabaretów Studenckich PaKA’95 sprawił, że o Rybniku zaczęto mówić w światku kabaretowym. Kabaret nie zdobył nagrody na PaCE, ale dostał zaproszenie do wzięcia udziału w kabaretonie organizowanym podczas Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu. Rok 1996 to początek działalności kabaretu NIC, który utworzyli Aleksander Chwastek, Tadeusz Kolorz i Robert Korólczyk – w tym składzie pojechali, jeszcze bez nazwy, na eliminacje do PaKI, dostali się i zdobyli wyróżnienie. Realizacje telewizyjne, pojedynek kabaretowy z CZYSTYMI JAK ŁZA sprawiły, że kabaret stał się popularny w Rybniku jak i w kraju.
To m.in. właśnie te sukcesy sprawiły, iż A. Chwastek udał się do kierownika Klubu Energetyka Elektrowni Rybnik – Stanisława Wójtowicza – z zapytaniem o to czy Rybnik jest w stanie zorganizować własny przegląd kabaretowy? I tak, w 1996 roku, powstał jeden z najlepszych, zdaniem m.in. tzw. „ludzi z branży”, festiwali kabaretowych w kraju – RYJEK, czyli Rybnicka Jesień Kabaretowa. T. Kolorz wymyślił logo, R. Korólczyk podjął się organizacji od strony technicznej a Elektrownia Rybnik stała się Złotym Sponsorem. Ta oryginalna impreza rośnie z roku na rok, a kabarety bardzo szybko zaczęły prosić organizatorów o to, aby wystąpić na deskach Klubu.
W tym samym roku A. Chwastek zaproponował współpracę reżyserską Jadwidze Demczuk-Bronowskiej. To zaowocowało kolejnymi sukcesami – kolejne wyróżnienie na PaCE’97, wyróżnienie na wrocławskim Festiwalu Piosenki Debilnej.
Rok 1997 to jednak również rok rozpadu kabaretu NIC i powstania kabaretu DU DU, którego trzon stanowili A. Chwastek, R. Korólczyk i Bartosz Demczuk (wcześniej gitarzysta kabaretu NIC). W międzyczasie w obydwu grupach pojawiali się na krótkie okresy Justyna Chołuj, Barbara Hajdecka i Mariusz Bogaczyk (piano).
T. Kolorz po rozstaniu z NIC-ami przejął pełną kontrolę nad utworzonym kilka miesięcy wcześniej kabaretem K.U.R.A. z siedzibą w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych. Kabaret ten tworzyli uczniowie szkoły, w której Tadeusz był pracownikiem biblioteki. W skład K.U.R.Y. wchodzili członkowie takich formacji jak: Niezgorszy, Batman 12, To-nie-my. Po kilku latach członkowie K.U.R.Y. rozpierzchli się do innych rybnickich kabaretów – DU DU, NOŁ NEJM oraz KABARETU OSTATNIEJ SZANSY.
Aleksander Chwastek, jeszcze w czasie współpracy z kabaretem NIC prowadził młodzieżowy kabaret WYJDZIE, który, mimo iż działał bardzo krótko – niespełna rok – „zaliczył” występy na różnego rodzaju festiwalach (Lidzbarskie Biesiady Humoru i Satyry, Piosenka Debilna).
Klub Energetyka, dzisiaj siedziba Fundacji Elektrowni Rybnik, był miejscem, gdzie co 2 tygodnie odbywały się koncerty kabaretowe, na których występowały rybnickie kabarety jak i gwiazdy z kraju. Innymi miejscami, które co jakiś czas były gospodarzami widowisk kabaretowych były Młodzieżowy Dom Kultury oraz Dom Kultury w Chwałowicach.
W 1998 roku na próbę kabaretu DU DU przyszli młodzi mężczyźni, mówiąc, że chcą zrobić kabaret, mają jakieś pomysły i co dalej z tym zrobić? Były to początki najbardziej utytułowanego kabaretu w Rybniku – NOŁ NEJM. W skład kabaretu w owym czasie wchodzili: Rafał Soliński, Przemysław Dana, Łukasz Kaczmarczyk, Robert Obłój i kilka dziewcząt, które jak to bywa w rybnickich kabaretach, długo miejsca nie zagrzały. W 2000 roku do kabaretu dołączyła Agnieszka Białek i występowała w nim do lipca 2005.
W 1999 roku w Zespole Szkół Ekonomiczno-Usługowych pracę rozpoczął B. Demczuk. Zaproponował kilkunastu uczniom założenie grupy kabaretowej. Powstały pomysły, nazwa, zarys oraz chęć zdobycia „jak najwięcej”. Pierwszy występ i od razu klapa. Z kabaretu odchodzą dziewczyny, ale ciężka praca, dużo samozaparcia i w końcu powstał pierwszy program kabaretu SZPIK pt. Krótki. Kabaret tworzyli wtedy: Łukasz Kucharski, Ewa Muras, Piotr Sobik, Bartosz Wieczorek oraz Damian Wodecki. „Szpiki” po pewnym czasie zostają nazwani najlepszym kabaretem szkół średnich w południowej Polsce a później najlepszym kabaretem „studniówkowym” – PAKA 2002.
Jeszcze w 1999 roku A. Chwastek postanowił rozstać się ze sceną, ale pozostał organizatorem, konferansjerem i guru rybnickiej sceny kabaretowej. B. Demczuk i R. Korólczyk po chwilowych rozterkach i wątpliwościach przyjęli do kabaretu DUDU Wiolettę Malkowską, Dawida Mazurka, Łukasza Drozda a później Mateusza Banaszkiewicza. To odmłodzenie składu zapoczątkowało dobrą passę wśród rybnickich kabareciarzy.
14 kwietnia 2000 roku powstało Zrzeszenie Kabaretów Rybnickiego Okręgu Węglowego – ZKROW. Powstał hymn, logo, statut, własny niezależny samorząd. Rozpoczęła się również owocna współpraca z Klubem Muzycznym „Żelazna”, gdzie odbywało się najwięcej imprez organizowanych przez Zrzeszenie. Głównymi celami ZKROW-u było m.in.: podnoszenie poziomu artystycznego kabaretów zrzeszonych, integracja między kabaretami, organizowanie imprez kulturalnych, spotkania z Gwiazdą sceny kabaretowej, polowania, łowienie amurów, ogniska, grille i rożna, wyjazdy na różnego rodzaju festiwale. Po około dwóch latach forma Zrzeszenia upadła. Sami kabareciarze mieli się jednak dobrze. Po kilku próbach zorganizowania stałej imprezy kabaretowej, na początku pod różnymi nazwami i w różnych miejscach, w końcu, w czerwcu 2003 roku, dzięki niemałej pomocy pani Barbary Zielińskiej – dyrektor Młodzieżowego Domu Kultury, odbyło się pierwsze LARMO. Stały, comiesięczny cykl wszedł na dobre od września 2003 roku. Okazało się, że impreza przerosła oczekiwania organizatorów – po krótkim czasie byli zmuszeni do „podwojenia” LARMA – dwóch imprez w ciągu jednego wieczoru.
W maju 2003 roku kabaret DU DU oficjalnie zakończył swoją działalność.
12 kwietnia 2004 roku, po długiej i ciężkiej chorobie, zmarł w rybnickim szpitalu Aleksander Chwastek. Miał 35 lat. S. Wójtowicz, R. Korólczyk i B. Demczuk musieli zmierzyć się z organizacją IX RYJKA niestety już bez jego założyciela. Początkowe zwątpienie rozwiało przede wszystkim wsparcie i zaangażowanie wszystkich kabaretów i osób, które miały okazję wcześniej poznać Olka.
W 2004 roku powstała nowa formacja – KABARET MŁODYCH PANÓW. R. Korólczyk,
B. Demczuk, Ł. Kaczmarczyk, P. Sobik i Szymon Tomecki stworzyli swój pierwszy program i od razu zdobyli najcenniejsze jak dotąd nagrody w historii rybnickiej sceny kabaretowej – II miejsce na PACE 2005, I miejsce na XXVI Wieczorach Humoru i Satyry w Lidzbarku Warmińskim (już z Mateuszem Banaszkiewiczem), III miejsce na VI Festiwalu Dobrego Humoru w Gdańsku i to wszystko w przeciągu pół roku od powstania…
W międzyczasie LARMO rozrosło się do rozmiarów zupełnie nieprzewidzianych przez organizatorów. Zawsze nadkomplety publiczności, zawsze uśmiechnięte twarze po zakończonych imprezach… Niewielkiej sali Młodzieżowego Domu Kultury nie dało się rozbudować. Jedynym wyjściem było przeniesienie LARMA do większej sali, i tak, od września 2005 roku, w każdy pierwszy piątek miesiąca impreza odbywa się w Klubie Energetyka. Chyba można zaryzykować stwierdzenie, że dla niektórych ta impreza jest już „kultowa”.
Rybnickie kabarety to nie tylko humor prezentowany ze sceny. Filmy wyprodukowane przez kabareciarzy cieszą się sporym powodzeniem i oglądalnością, a i kilka nagród za owe dzieła udało się zdobyć.
Wiele osób brało udział przy tworzeniu wizerunku rybnickich kabaretów: Aleksander Chwastek, Stanisław Wójtowicz, Tadeusz Kolorz, Jadwiga Demczuk_Bronowska, Wojciech Bronowski, Robert Korólczyk, Bartosz Demczuk, Tomasz Porębski to osoby najdłużej działające na rybnickiej scenie i wokół niej. Młodzież kabaretowa – Łukasz Kaczmarczyk, Piotr Sobik, Damian Wodecki, Rafał Soliński, Robert Obłój, Marek Żyła, Agnieszka Białek, Mateusz Banaszkiewicz, Mariusz Młynarczyk, Dawid Mazurek, Wioletta Malkowska, Łukasz Kucharski, Bartosz Wieczorek, Przemysław Dana, Paweł Mitura i wielu innych – to dzięki nim Rybnik kabaretem stał i stać będzie.
Dzięki takim instytucjom jak Fundacja Elektrowni Rybnik, Elektrownia Rybnik S.A., Młodzieżowy Dom Kultury, Zespół Szkół Ekonomiczno-Usługowych, Klub „Żelazna” rybnickie kabarety mają wsparcie finansowe, merytoryczne i organizacyjne zachęcające do dalszego, twórczego działania, a dzięki kilkuletniej już dobrej współpracy z mediami, szczególnie portalem rybnik.com.pl oraz Radiem 90 informacje o imprezach skutecznie docierają do Rybniczan.
I za to wszystkim WIELKIE DZIĘKI!